Uzroci afazije

UZROCI AFAZIJE

Afazija može nastati kao posljedica dejstva svih činilaca koji dovode do oštećenja centralnog nervnog sistema. Uvijek je posljedica moždane povrede, spoljne ili unutrašnje prirode.

Spoljne, traumatske povrede, nastaju ranjavanjem u glavu u ratu, pri saobraćajnim nesrećama i sl. što je u posljednje vrijeme učestalo i čega nisu pošteđena ni djeca.

Unutrašnje povrede nastaju usljed nedostatka snadbijevanja krvlju pojedinih oblasti mozga, tumora, intoksikacije i drugih patoloških promjena mozga. Uzroci nastanka afazije su oštećenja mozga dominantne hemisfere. Do oštećenja mozga može doći zbog bolesti krvnih žila (tromboza, embolija i krvarenja), trauma, ozljeda, tumora (intracerebralni, ekstracerbralni), infekcija, Parkinsonova bolest, Alzheimerova bolest, Pickova bolest.

Najčešći uzrok afazije je moždani udar koji nastaje usljed poremećaja krvotoka i djelomičnog ili potpunog prestanka ishrane onog dijela mozga koji se snadbijeva preko oštećenog krvnog suda.

Vaskularna oboljenja mozga predstavljaju vodeći uzrok afazija, tako da oko 80 % odraslih bolesnika sa hroničnim oblikom afazije pripada ovoj etiološkoj grupi. Uzroci moždanog udara su različiti, no najčešći je embolija.

Embolija

Embolija je stanje koje dovodi do naglog prekida protoka krvi određenim krvnim sudom usljed prisustva nekog stranog tijela (embolusa , tj. čepa). Embolus može biti tromb koji se ‘’otkačio’’ (tromboembolija), masne kapi (masna embolija), mjehurići vazduha u slučaju povrede grudnog koša (vazdušna embolija). Ugrušak krvi kruži krvnim žilama i u jednom trenutku začepi krvnu žilu, te tako onemogući hranjenje onog dijela mozga koji se opskrbljivao preko oštećene krvne žile.

Tromboza

Nastaje ako se u moždanoj arteriji stvori ugrušak koji sužava moždanu arteriju ili sasvim prekida protok krvi i ishranu jednog dijela mozga. Tromb se se stvara kao posljedica zgrušavanja krvi i to obično na ateromu krvnog suda (naslage masnih materija na zidu krvnog suda), tako da je uzrok tromboze u stvari ateroskleroza krvnih sudova. Tromboza se javlja uglavnom kod ljudi srednje i starije životne dobi.

Krvarenje

Prsnuće krvne žile, do kojega dolazi zbog gubitka elasticiteta stijenke krvne žile, izaziva krvarenje. Uzroci krvarenja mogu biti oštećenje zida krvnog suda, prskanje (ruptura) mikroaneurizmi krvnog suda ili pak, dejstvo mehaničke sile (kod traumatskih povreda). Krvarenje dovodi do oštećenja moždanog tkiva, ili zbog prekida cirkulacije i hipoksije u određenim oblastima mozga ili zbog kompresije hematoma na moždano tkivo.

Ishemija

Prolazna ishemija nastaje zbog iznenadnog grča ( spazma ) krvne žile koja izaziva privremenu nemogućnost hranjenja okolnog moždanog tkiva, a time i prolazni ispad tjelesnih i govornih funkcija. To je prolazno akutno žarišno oštećenje mozga praćeno neurološkim ispadima koji se povlače brzo i potpuno, najkasnije za 24 sata. Najčešći uzroci su aterom koji sužava krvni sud, kompresija na krvni sud, prekid protoka krvi kroz prelomljenu arteriju i pad krvnog pritiska.

Tumor

Tumor (izraslina) pritišće krvnu žilu i tako onemogućuje dovoljnu prokrvljenost određenog dijela mozga što uzrokuje ispade onih funkcija koje kontrolira oštećeno područje. Tumori oštećuju tkivo na više načina: mijenjaju strukturu moždanog tkiva, vrše kompresiju na krvne sudove, potiskuju moždanu masu, dovode do povećanja intrakranijalnog pritiska i izazivaju promjene u metabolizmu moždanog tkiva.